Jeofizik – Jeolojik ve Jeoteknik Zemin

1. Sismik
Uygulama Alanları: Mühendislik Araştırmaları (Yeraltı tomografisi çekimlerinde, Yerin “toprak/kaya” mühendislik özelliklerini ve dirik (dinamik) esneklik değerlerinin araştırılması “Vp, Vs, E, k, mv, 6. G, Konut, havaalanı, baraj, nükleer santraller, fabrikaların yapımında depreme karşı önlem için yerin doğal titreşim periyodunun bulunması, Toprak kayaların güvenlik gerilmesi ve RQD değerlerinin bulunmasında, Tünel, metro, otoyol, demiryolu güzergah seçimlerinde, Kuyu içi, kuyu tabanı, çapraz kuyu düşey sismik kaydırma, VSP ve kesme dalgası ölçümlerinde, Yeraltı yapısını oluşturan katmanların sayı, kalınlık, derinlik ve türlerinin belirlenmesinde, Yeraltında sağlam temelin bulunmasında, Kırılma ve yansıma ölçümlerinde kullanılır). Maden Aramaları, yersel birim ayrımlılığı, Taş ocaklarında kayaların sökülebilirliği ve sertlik ayrımlanmasının yapılmasında, Linyit, kil, kum, çakıl ocaklarının derinlik, kalınlık ve birikim araştırmalarında). Yeraltısuyu Aramaları, (Çökel havzalarında yeraltı biçimini belirleme, Kuyu yeri seçimi için derin yeraltısuyu araştırmaları, Jeotermal aramalar). Petrol ve Doğalgaz Aramaları. Arkeolojik Kalıntıların Aranması (Kültür katı derinliği, Örtü kalınlığı, Duvarlar, Surlar.)

2. Elektrik (REZİSTİVİTE=ÖZDİRENÇ)
Uygulama Alanları: Katman sayısı ve kalınlığı, temel katman derinliği, gevşek ve sıkı katman varlığı, yeraltısuyu aramaları, petrol ve doğalgaz içeren yeraltı yapıları, jeotermal maden suyu aramaları, iletken (bakır, çinko, demir, krom vb.) kütlesel maden aramalar, kum-kil, taş ocağı aramaları, tatlı-tuzlu su, sıcak-soğuk su, kirli-temiz su ayrımlılığı, yanal ve düşey yeryapısal süreksizlikler eğim ve kalınlıkları, yeraltı boşlukları, göreceli su yatağı verimi, yatak kalınlığı ve doygunluğu, en uygun  delme konumu ve derinliği, jeofizik kuyu logu, arkeoloji (duvar, tümülüs, höyük, boşluk, pottern, geçit, sur, kültür tabanı, örtü kalınlığı), yeraltı  yapısı biçimi, katodik koruma, jeolojik haritalama, kirlenme kuşaklarını nemlenme derinliği belirler. Toprak ve kaya mekaniği mühendislik jeofiziği ve jeolojisi, çevre ve su mühendisliği konusunda geniş uygulamaları vardır.


3. RADAR
 Uygulama Alanları: Yeraltı görüntülü kesitini çıkarmak, gömü, metal, boru, yeraltı boşluğu, maden, kömür, kum, kil, yeraltısuyu, arkeolojik kalıntı, kablo, kanal, tünel aramaları, eski çöplükler, yeraltı mühendisliğinde; metro kazıları, yerkayma düzlemi, çökelme biçimi, sığ yeraltı süreksizlikleri, su kaçakları, jeoteknik, jeofizik çevre ve mühendislik jeolojisi uygulamalarında kullanılır. Yeraltı kesitlerini taşınabilir bilgisayar ekranından anında görüntü ya da kağıda çıkış olarak renkli ve renksiz olarak alınabilir.


4. Yeraltı Radarı
Uygulama Alanları: Yeraltı görüntülü kesitini çıkarmak, maden, kömür, kum, kil, yeraltısuyu, arkeolojik kalıntı, gömü, metal, boru, yeraltı boşluğu, kablo, kanal, tünel aramaları, eski çöplükler, yeraltı mühendisliğinde; metro kazıları, yerkayma düzlemi, çökelme biçimi, sığ yeraltı süreksizlikleri, su kaçakları, jeoteknik, jeofizik çevre ve mühendislik jeolojisi uygulamalarında kullanılır. Yeraltı kesitlerini taşınabilir

5. MANYETİK
Uygulama Alanları: Mıknatıslanır mineral aramaları, arkeolojik olarak demir, bronz ya da metalden yapılmış objelerin yerlerini, eski kil ve taş ocaklarının konumlarını uygarlık yaşını, boruların, mayın ya da yeraltı silah depolarının, gömülerin yerlerini, kırık (fay), dokunak, yeraltı boşluğu, tuz domu, jeolojik haritalama, eski çöp alanlarının yerlerini belirlemede kullanılır.


6. YAPAY UÇLAŞMA
Uygulama Alanları: Maden aramaları, (Saçılmış “dissemine” Sülfürik Mineraller (Pirit, Çinko, Bakır, Gümüş, Altın, Kurşun, Grafit, Kil, Piritli kömür aramaları). ÇED Çevrel Etki Değerlendirme, (Kirlenme Kuşakları “Tuzluluk, kimyasal”). Yeraltısuyu Aramaları, (Tuzlanma, sıcak ve mineralli, Su derinliği, Yeri ve bolluğu). Mühendislik, (Bozuşma Kuşakları, Sağlam toprak derinliği, Nemlenme, Katodik koruma).


7. RADYOMETRİK GAMMA RAY SPEKTROMETRESİ
Uygulama Alanları: Radyoaktif, mineral, jeotermal, petrol, doğal gaz, kömür, kil, kum, silt, çakıl ayrımlığı, metalik mineral, altın, ağır stratejik mineral, endüstriyel hammadde aramaları, doğal ve yapay radyoizotoplardan kaynaklanan çevre kirliliği, jeolojik haritalama, litolojik ayrımlılık, nükleer enerji santrallerde patlama sonrası havadaki radyasyon ölçümlerinde, arkeolojik amaçlı mezarlardan yayılan K-40’ı ölçmek için kullanılır.


8. VLF
Uygulama Alanları: Gevşek kuşakların, yanal süreksizliklerin yeri, iletken ve dirençli süreksizlik aramaları, sülfürik ya da mıknatıslanır, iletken maden aramaları, kaya ortamlarında su aramaları, arkeolojik kalıntılar, gömü, yeraltı boruları ve su yolları, yeraltı boşlukları, kırıklar (fay), yeraltı jeolojik haritalaması, dokunak eğimleri ve yönlerini bulmada kullanılır.


9. ELEKTOROMANYETİK
Uygulama Alanları: Özellikle kaya ortamlarda kırık, çatlak, ezilme kuşakları içinde yer altı suları, göreceli doygunluk, yüzdesi derinliği, uzanımı, yatak genişliği, iletkenliğini belirler. İletken, sülfürik, mıknatıslanabilir maden yatakları, yersel birim ayrımlılığı ve jeolojik haritalama, yeraltı boruları, telefon hatları, kirlenme kuşakları, petrol alanları üzerinde kamıksal (kimyasal) kirlenme kuşakları sınırları, arkeolojik araştırmalar (metal nesneler, eski su yolları, duvarlar, kil dolgular, boşluklar), çevre mühendisliği ve jeotekniğe yönelik çalışmalar yapar.


10. JEOFİZİK KUYU LOGU
Uygulama Alanları: Yerkayma derinliği, katmanların tür ve dayanımı, sınır ve kalınlıkları, yeraltısuyu aramaları (Sondaj kuyusu içinde su yatak ve damarların derinlik yer ve kalınlıkları, tuzlu ve tatlı su yerleri, kil, kum ve çakıl yerleri, sondaj kuyusu döşemesi “kapalı ve filtreli boru dizgesi”). Maden Aramaları (Maden damarlarının yer, kalınlık ve derinlikleri, Litolojik kesit). Yer Kayma Araştırmaları (Kayma düzlemi derinliği, kuyu ekseninde kayma, yeraltısuyu derinliği), Petrol ve Doğal Gaz Aramaları (Petrol yatağı yeri, doğal gaz ve su derinliği). Kuyu ve Sualtı aramaları (Kuyu ve denizaltı görüntüleme “3 boyutlu”, Yerin altını ekrandan görme).

 

Jeofizik Ölçü Alınırken Neler Bulunmalı?
1.      Bulunduğunuz yerin adresi, telefon numarası işyerine bildirilir.
2.      Alana gittiğimizde ve bittiğinde işyerine telefon edilir ve verilere ulaşılır.
3.      Alana gidilirken ölçü karneleri, değerlendirme çizelgeleri, cetvel, gönye, hesap makinesi, bilgisayar ve değerlendirme programları alınır.
4.      Hava koşullarına göre çizme, bot, şapka, hırka, eldiven alınır.
5.      İşyeri çalışma alanı duyurusu ve işverenden alınan görevlendirme kağıdı ile birlikte en yakın karakola başvurularak bildirilir.
6.      Çalıştırılan işçilerin korunçlarının olup olmadığı belirlenir.
7.      Alana çıkmadan bir gün önce yiyecekler hazırlanır. İçme suyu, sağlık çantası hazırlanır. Yedek piller, akü, benzin, mazot, yağ, çizim kağıdı, milimetrik kağıt, dosya hazırlanır.
8.      Alana gitmeden 3 gün önce ölçü için kullanılacak jeofizik aletler ile deneme ölçüsü yapılır. Aygıtların çalışıp çalışmadığına bakılır ve varsa yanılgılar giderilir.
9.      Alana götürülecek tüm jeofizik düzenek düzenlenir ve envanter dökümü biçiminde yapılır. Aygıtların çalışıp çalışmadığına bakılır ve varsa yanılgılar giderilir.
10.  Alana götürülecek tüm jeofizik düzenek düzenlenir ve envanter dökümü biçiminde yazılır. Bir eşlemi imzalı olarak işyerine bırakılır. Dönüşte sayım yapılarak Laboratuvar’a konur.
11.  Ulaşım araçlarının tümü belirlenir. Varsa özel aracınızın ruhsat, sürücü kimliği, bakım süresi belirlenir, aracın eksiklikleri giderilir.
12.  Elektrik ölçü alınırken fincanların en az bir gün önce elektrotları zımparayla temizlenip, porselen kaynatılarak gözenekleri açılarak bir sulu kabin içine konulur ve fincan başları birbirine bağlanır.
13.  Telsiz ya da telefon bulundurulmalıdır.
14.  Ölçü düzeneği için güvenlik ve korunç gereklidir.
15.  Takım toplanır ve takıma orada ne yapılacağı anlatılır, iş tanıtılır ve deneme ölçüsü yapılır.
16.  Telsiz, telefon kullanımı anlatılır, telsiz yok ise el-kol işareti anlatılır
17.  Güvenlik önlemleri alınır, makaranın ve elektrot başlarının yalıtılması gerekir. Uçların fişli olması gerekir.
18.  Elektrik çarpmalarında ilk yardımda neler yapılı, anlatılır.
19.  Kullanılan aygıt topraklanır.
20.  Alana çıkmadan önce bütün aygıtlar korunçlanır.
21.  Olası ise öğle yemeği aralığı verilmez, verilirse tuzsuz, acısız, baharatsız az ekmekli yemekler verilir.
22.  Ölçülerin indirgenmesi ve ilk çizimi alanda yapılır.
23.  Ölçülerin ilk değerlendirmesi alanda yapılır.
24.  Yapılan işler, ölçülerin sayısı ve türü bir cetvel biçimine getirilir. İşverenin onayına sunulur.
25.  Dönüşte aletlerin bakımı, temizliği yapılır. Eksikler giderilir, takım hazırlanır. (Ölçü alırken çizimler yapılmalıdır.)
26.  Çizimlerin altına ölçü noktaları konulur ve bunlar alana bağlanır.